| |
| |
Gedichten van JUAN JOSÉ VELEZ OTERO
vertaald door Fa Claes
Juan José Vélez Otero werd in 1957 te Sanlúcar de Barrameda (Cádiz) geboren.
Hij studeerde aan de universiteiten van Sevilla en Cádiz. Hij is licentiaat in Engelse Filologie en is momenteel
leraar Engels aan een middelbare school. Als dichter staat hij vrij van elke richting in de poëzie. Hij publiceerde
zes bundels: Panorama desde el ático, 1998; Ese tren que nos lleva, 1999;
Juegos de misantropía, 2002; El álbum de la memoria, 2004;
La soledad del nómada, 2005 en El sonido de la rueca, 2005.
Elk van die bundels werd bekroond, weliswaar met nationale prijs. Internationale erkenning
(voor Spanjaarden betekent dat op de eerste plaats erkenning in de Spaanssprekende landen van Amerika)
heeft hij (nog) niet. Hij geniet bekendheid om zijn verhalen.
|
|
|
|
XIV
Qué solos los columpios de la plaza
mecidos por el viento. Y la llovizna.
E1 tiempo inexorable en los tejados
que cala como orvallo en la memoria.
Tan sólo los columpios en la lluvia,
tan sólo la quietud, la imperturbable
fachada ante los ojos. Y el olvido.
Ni pájaros, ni luz, ni flores blancas,
ni cintas del color de la amapola.
Tan solos los columpios de la plaza
sin niños, sin ensueño, sin pasado.
La lluvia en la fachada inescrutable
sin luz, sin piedra blanca, sin rumores
azules, sin ufanas cantinelas.
La lluvia de cobalto ante los ojos,
la lluvia de este octubre que no cesa.
Detrás de los visillos hay siluetas
de humanas soledades compartidas.
De: Panorama desde el ático, 1998
PONME vino en los labios. Ya no tengo otro afán
que el olvido y la dicha de los líquenes blancos.
El sereno silencio me ha marcado en estigma
con letargo de dioses y crisálidas negras.
Ponme vino en los labios con los tuyos. ( La copa
no me importa que sea del color de tu carne
ni del tibio cristal de tus muslos desnudos ).
Dame vino en la llave poderosa que abra
las entradas al mar del constante abandono.
Ponme vino despacio a la orilla del sueño
de tal forma que olvide tantos trenes perdidos.
De: Ese tren que nos lleva, 1999
QUÉ más quisiera.
Es difícil escribir, en estos tiempos,
de las magnolias blancas,
de los crepúsculos de otoño,
de labios de grosella,
manos de seda
y cuellos de muchachas de Giorgione.
Yo qué más quisiera
que hablar de ojos o de estrellas
o de cabellos al viento,
de las zarzamoras de la infancia,
de los huecos vacíos del alma.
Qué más quisiera que escribirte un soneto
y enviártelo en telegrama
aunque en ello se me fuera
el jornal del día.
Estuve haciendo cuentas
y no me cuadraban los adjetivos
ni los acentos obligados;
quedaba antigua la referencia al beso.
Qué más quisiera, amor,
que regalarte un sueño,
que regalarte un pétalo.
De: Juegos de misantropía, 2002
EN mi cocina vive una cucaracha roja.
Cuando llego por las noches
me recibe huyendo,
y yo, por costumbre ebrio,
me siento en la silla de formica beige
y le hablo dulcemente
con voz de algodón
y alcohol de tabernas.
Pero ella, paciente e irrespetuosa,
espera a que se apague la luz
para salir de nuevo,
alevosa y nocturnal,
a hurgar en mis cacharros,
obviándome,
despreciando mi ternura.
Hoy he llegado a pensar
que somos incompatibles
y que no hay ya lugar
para los dos
en esta casa.
BÉSAME la boca
con tu boca de rosas,
con tu boca de mirtos,
con tu boca de cáscara de naranja mandarina.
Bésame la boca
y ahuyenta mi tristeza de lata en la basura.
Llévame al garaje,
el día es frío y ando a tres pistones.
Bésame.
Famélico de labios me ato a la camilla
y fumo del recuerdo.
Bésame la boca,
píntate los labios de carmín oscuro
y bésame la boca
con tu boca de cáscara de naranja mandarina.
LAS uvas, claro ámbar de septiembre,
son gotas de cristal tostado y oro,
son lámparas de sol y de rocío
que penden del silencio: luz y polvo.
Son signos que el estío en su agonía
ofrece hasta la tierra desde el hondo,
oscuro corazón de las raíces
en dócil parto lento y armonioso.
La dulce voz de sombra en los lagares
ya canta la presencia del otoño.
De: El álbum de la memoria, 2004
TATUAJE
No te esfuerces en huir
ni en buscar horizontes más allá
de las montañas.
No juegues a encontrar
el país desconocido,
ni valles nuevos
de paz
entre los montes del alma.
La soledad te habrá de hallar
en el cubil más lejano,
en la más fría casa olvidada,
pues con la negra máscara
de su rostro
tatuada llevas la piel.
De: La soledad del nómada, 2005
ÚLTIMO ASUNTO
Estoy cansado de haber soñado
pero no cansado de soñar
F. Pessoa
Quema las fotos de los álbumes,
si tienes,
y rompe los espejos de la casa.
Cierra los armarios con sus llaves
y tíralas al pozo del olvido.
Que tus vecinos no vean
la luz en las ventanas,
ni salgan mensajes de duda
con el humo de tu chimenea.
Cámbiate a un nuevo lugar y sigue
contemplando a tu vez la diferencia
entre el hombre y su sueño de más vida.
Volverás tranquilo y solo
a pasear por las calles extrañas,
pues no te habrá de delatar
tu rostro turbio de actor secundario.
Las puertas a escena
pocas veces se abren.
Deshazte para siempre del guión
y exhibe en la bandeja tu cabeza sangrante.
Lo que pudo ser no ha sido.
De: La soledad del nómada, 2005
LA LUZ DE LA NOSTALGIA
Si no fuera de noche
saldría a buscar futuro,
saldría a buscar
desnudo entre los árboles
el antídoto fugaz
contra el desamparo.
Si no fuera de noche
todo sería diferente: la inocencia,
el color, la casa, los espejos,
la luz severa de los muelles,
la voz irreductible de la fiebre,
el canto interminable de los grillos.
No debiera proclamar con el silencio
el golpe seco y pertinaz
del tiempo que me habita.
La memoria es un pájaro disecado
que mira hacia la nada
en su mutismo,
el veneno tenaz y reiterado,
reiterado
y tenaz de la nostalgia.
Sería diferente si no fuera de noche,
mas ya puse en la vasija a fermentar
las horas que se fueron con el sueño
y nos dejaron brindando solos
en el porche
con un vaso apagado de su vino.
Sería diferente.
Nunca recordé un presente feliz,
aunque estimo el pasado
en su luz como dichoso.
Si no fuera de noche
saldría a quemar las naves
de esta plomiza nostalgia.
Me pregunto si los muertos
echan de menos la vida.
CARTA A KARIA
Amada luz, amor, amanecida Helena,
Perséfone de sol, dulzor de Estigia:
Cae la tarde
y aquí lame el crepúsculo
las líquidas ventanas de mi sombra,
es el último sol de esta tarde de octubre
en un pueblo del sur raquítico y misericorde.
Los jarros están vacíos
y cubiertos del polvo del silencio.
Olvidé ya el vino de Chipre
y hoy lucho contra el recuerdo
y busco una respuesta que nunca viene,
que no amanece nunca
pues son oscuras las sendas del cansancio.
Mi querida luz, Afrodita del crepúsculo,
mensajera mortal de la belleza,
hoy suenas de nuevo y de repente
en las caracolas vacías de este amoroso olvido.
Ulises volvió pero vive vacío.
Tenías el olor de las hojas de la higuera
y eras bella como la flor de la tuna.
Vi arder tus muslos en las playas del Egeo
y tu pelo volar con los vientos del Céfiro.
Llevabas en los pechos
la dureza desnuda de los membrillos de Éfeso.
Salí de regreso a mi tierra con el canto del gallo
y te dejé desnuda y temblando
entre pétalos azules de silencio.
Purificado y mudo tomé mis naves
hacia el silencio de estas viñas
que enrojecen en otoño.
Y te dejé temblando,
y me quedé sin sueño; fugaz y extraviado.
No me quedan mensajeros que te lleven estos versos
ni que visiten tus tierras de olivos y pistachos,
no quedan mensajeros para enviar mi pena
a tus templos de mármol y lunas amarillas.
Pequeña de mis besos, aquí es octubre
y empiezan a nacer los cardos humildes,
las viñas enrojecen y las hojas de las parras
caen al suelo y se las lleva el viento hacia la lluvia que las pudra,
como a estos versos que nunca han de llegar al umbral de tus ojos,
que nunca has de leer bajo los frontones de sombra
de los cipreses de Grecia.
|
XIV
Hoe eenzaam staan de schommels op het plein
door wind gewiegd en door de lichte regen.
Als motregen doorweekt in het geheugen
ligt onvermurwbaar tijd over de daken.
Alleen maar schommels staan onder de regen,
alleen maar eenzaamheid, de onverstoorbare
façade vóór onze ogen. En de vergetelheid.
Geen vogels en geen licht, geen witte bloemen,
geen linten met de kleuren van papaver.
Zo eenzaam staan de schommels op het plein
geen kinderen, geen betovering, geen verleden.
De regen op de ondoorgrondelijke façade,
geen licht, geen witte steen, geen blauw rumoer
en geen opschepperig liederengezeur.
De regen van kobalt vóór onze ogen,
de regen van oktober die niet ophoudt.
Achter vitrages staan de silhouetten
van menselijk gedeelde eenzaamheid.
BRENG ME wijn aan mijn lippen. Ik ken geen andere inzet
dan de vergetelheid en het geluk van witte korstmossen.
De serene stilte heeft me als stigma getekend
met de lethargie van goden en zwarte poppen.
Breng me wijn aan mijn lippen met de jouwe. (Het geeft niet
dat het glas de kleur heeft van je huid
of van het zoele kristal van je naakte dijen).
Breng me wijn voor de machtige sleutel dat hij
de toegangen opent tot de zee van het constant verlaten.
Breng me wijn rustig aan op de oever van de droom
zo dat ik ze vergeet, zoveel gemiste treinen.
WAT wil ik nog meer.
Het is in deze tijd moeilijk om te schrijven
over de witte magnolia's
over de herfstschemeringen,
over lippen van aalbes,
handen van zijde
en halzen als de meiden van Giorgione.
En wat wil ik nog meer
dan over ogen of sterren spreken
of over haren in de wind,
over de bramen van de kinderjaren
over de lege hoeken van de ziel.
Wat wil ik nog meer dan een sonnet voor je te schrijven
en het je sturen als telegram
zelf als dat me een hele
dag werk kost.
Ik was de rekening aan het maken
en de adjectieven klopten niet
zomin als de verplichte accenten;
de verwijzing naar de zoen bleef ouderwets.
Wat wil ik nog meer, liefste,
dan je een droom als geschenk te geven,
dan je een bloemblad cadeau te doen.
IN mijn keuken woont een rode kakkerlak.
Als ik 's nachts binnenkom
ontvangt hij me door te vluchten,
en ik, naar gewoonte dronken,
ga op de beige formicastoel zitten
en praat zachtjes tegen hem
met een stem van katoen
en van alcohol uit de kroegen.
Maar hij, geduldig en onbeleefd,
wacht af tot het licht uitgaat
om terug buiten te komen,
met voorbedachten rade en nachtelijk,
om in mijn spullen te gaan snuffelen,
achter mijn rug,
met misprijzen voor mijn teerhartigheid.
Vandaag ben ik ertoe gekomen te denken
dat we onverzoenlijk zijn
en dat er voor ons twee
echt geen plaats is
in dit huis.
ZOEN mij op mijn mond
met je mond van rozen,
met je mond van mirte,
met je mond van schil van mandarijntje.
Zoen mij op mijn mond
en verjaag mijn droefheid van blikje bij het afval.
Breng me naar de garage,
de dag is koud en ik loop op drie poten.
Zoen mij.
Met uitgehongerde lippen kruip ik in het kacheltje
en rook van de herinnering.
Zoen mij op mijn mond,
kleur je lippen met donker karmijn
en zoen mij op mijn mond
met je mond van schil van mandarijntje.
DE druiven, klare amber van september,
zijn druppels van kristal geelbruin en goud,
zijn lampen van de zon en van de schaduw
die aan de stilte hangen: licht en stof.
Tekens zijn het dat de zomerdoodsstrijd
uit de diepte het duistere hart der wortels
aan de aarde opdraagt in een vertraagde
gewillige bevalling harmonieus.
Zacht in de perserijen zingt de stem
van schaduw reeds aanwezigheid van herfst.
TATOEAGE
Doe geen moeite om te vluchten
of om horizonten te zoeken verder weg
dan de bergen.
Speel niet de zoektocht
naar het ongekende land
of naar nieuwe valleien
van vrede
tussen de bergen van de ziel.
De eenzaamheid zal jou moeten vinden
in het meest verwijderde leger,
in het koudste vergeten huis,
want met de zwarte mascara
van haar gezicht
draag je je huid getatoeëerd.
LAATSTE BEZIGHEID
Ik ben moe van te dromen
maar ben het dromen niet moe
F. Pessoa
Verbrand de foto's uit je albums
als je die hebt,
en sla in je huis de spiegels stuk.
Sluit je kasten met hun sleutels
en gooi die in de put van de vergetelheid.
Dat je buren het licht
in je ramen niet zien,
en dat geen twijfelberichten
met de rook door de schouw naar buiten gaan.
Verhuis naar een nieuwe plek en blijf
op jouw beurt het verschil gadeslaan
tussen de mens en zijn droom om meer leven.
Je zult rustig en alleen terugkeren
om door de vreemde straten te wandelen,
want je troebel gezicht van tweederangsacteur
mag je niet verraden.
De deuren naar het podium
gaan een zeldzame keer open.
Ontdoe je voor altijd van het draaiboek
en presenteer op het dienblad je bloedende hoofd.
Dat wat kon zijn is niet geweest.
HET LICHT VAN HET HEIMWEE
Als het niet nacht was
ging ik naar buiten om toekomst te zoeken,
ging ik naar buiten
om naakt tussen de bomen
het natuurlijke tegengif
tegen de hulpeloosheid te zoeken.
Als het niet nacht was
zou alles anders zijn: de onschuld,
de kleur, het huis, de spiegels,
het strenge licht van de kaden,
de niet weg te krijgen stem van de koorts,
het eindeloze zingen van de krekels.
Ik hoefde de halsstarrige en droge slag
van de tijd die me bewoont
niet met stilte te verkondigen.
Het geheugen is een opgezette vogel
die naar het niets kijkt
vanuit zijn mutisme,
het vasthoudende en herhaalde gif,
herhaald
en vasthoudend, het gif van het heimwee.
Anders zou het zijn als het niet nacht was,
maar in de vaas zette ik de uren al
te gisten die met de slaap ervandoor gingen
en ons alleen lieten toasten
in het voorportaal
met een glansloos glas van hun wijn.
Anders zou het zijn.
Nooit herinnerde ik me een gelukkig heden,
hoewel ik het verleden
in zijn licht gelukkig acht.
Als het niet nacht was
ging ik naar buiten om de schepen schoon te branden
van deze loden nostalgie.
Het is me een raadsel of de doden
het gebrek aan leven ondervinden.
BRIEF AAN KARIA
Geliefde licht, liefste, ochtendklare Helena,
Persephone van zon, zachtheid van Styx:
De avond valt
en de deemstering likt hier
de vloeibare vensters van mijn schaduw,
het zijn de laatste stralen van deze oktoberavond
in een dorp in het zuiden, rachitisch en meedogend.
De kruiken staan leeg
en bedolven onder het stof van de stilte.
Wel vergat ik de wijn van Cyprus
en vandaag vecht ik tegen de herinnering
en zoek een antwoord dat nooit komt,
dat nooit daagt
want donker zijn de wegen van de vermoeidheid.
Mijn geliefde licht, Aphrodite der deemstering,
sterfelijke bode van de schoonheid,
vandaag klink je opnieuw en plots
in het lege slakkenhuis van deze verliefde vergetelheid.
Ulysses keerde weer maar leeft leeggelopen.
Je had de geur van de blaren van de vijgenboom
en was mooi als de bloem van de vijgencactus.
Ik zag je dijen schitteren op de stranden van de Egeïsche Zee
en je haren slieren in de vleugen westenwind.
Je droeg in je borsten
de naakte stevigheid van kweeperen uit Efese.
Ik keerde bij het kraaien van de haan naar mijn land terug
en liet je naakt en bevend achter
tussen blauwe bloembladen van stilte.
Gezuiverd en woordloos ging ik scheep
naar de stilte van deze wijngaarden
die rood worden in de herfst.
En bevend liet ik je achter,
en bleef slaaploos; snel vluchtend en verward.
Mij blijven geen boden over die je deze verzen brachten
of die je landerijen met olijven en pistaches bezochten,
geen boden blijven me over om mijn pijn naar je
marmeren tempels en je gele manen te sturen.
Kind van mijn zoenen, het is oktober hier
en de nederige distels beginnen uit te lopen,
de wijngaarden kleuren rood en de blaren van de wingerds
vallen op de grond en de wind voert ze naar de regen die ze laat rotten,
zoals deze verzen die nooit tot de drempel van je ogen kunnen komen,
die je nooit zult kunnen lezen onder de schaduwfrontons
van de cipressen in Griekenland.
|
Terug naar Index
|